Budowa włosów 

Włosy zbudowane są z: się z korzenia, ukrytego pod skórą, oraz łodygi, wystającej ponad nią. Korzeń zawiera mieszki włosowe i odpowiada za wzrost włosa. Łodyga składa się z rdzenia, kory i osłonki, które wpływają na jego siłę i wygląd. Zrozumienie budowy włosa pomaga w jego pielęgnacji i zdrowiu. Włosy pełnią funkcje ochronne i termoregulacyjne oraz przyczyniają się do atrakcyjności fizycznej. W dalszej części tekstu opisujemy cykle wzrostu włosa, czyli: anagen, katagen i telogen, które determinują ich długość i kondycję. Zapraszamy do lektury!

Budowa włosa – z czego składa się włos?

Włos to fascynująca struktura biologiczna, której budowa składa się z dwóch podstawowych części: korzenia i łodygi.

Korzeń włosa to ta część, która jest ukryta pod powierzchnią skóry. To właśnie tutaj znajdują się mieszki włosowe. W obrębie korzenia kluczową rolę odgrywają cebulka włosa i brodawka włosowa, które kontrolują wzrost, strukturę oraz grubość włosa. Te elementy są fundamentalne dla zdrowego funkcjonowania włosa.

Łodyga włosa to część, którą widzimy i która wystaje ponad powierzchnię skóry. Łodyga składa się z trzech warstw, z których każda pełni wyjątkową funkcję:

• Rdzeń to centralna część włosa, miękka i najbardziej widoczna w grubych włosach.
• Kora stanowi najgrubszą część włosa, odpowiedzialną za jego strukturę, siłę oraz kolor. W niej zawierają się naturalne pigmenty, które decydują o barwie włosów.
• Osłonka (naskórek) to zewnętrzna, cienka warstwa ochronna. Składa się z płaskich komórek ułożonych w łuski, które zapewniają włosom ochronę i wpływają na ich połysk.

Każda z tych części odgrywa kluczową rolę w określaniu właściwości włosa, takich jak jego siła, elastyczność, czy wygląd zewnętrzny. Zrozumienie budowy włosa może pomóc w lepszej pielęgnacji i dbaniu o zdrowie włosów na co dzień.

Powstawanie włosa – fazy wzrostu włosa

Włosy na naszej głowie przechodzą przez trzy główne fazy wzrostu, które są kluczowe dla zrozumienia ich cyklu życia: fazę wzrostu (anagen), fazę zanikania (katagen) oraz fazę wypadania (telogen).

Faza wzrostu (anagen) jest najdłuższym etapem w cyklu życia włosa, trwającym od 2 do 7 lat. Podczas tej fazy, która obejmuje około 90% włosów na zdrowej owłosionej skórze głowy, zachodzi intensywny podział komórkowy w macierzy włosa. To właśnie wtedy włosy rosną i stają się dłuższe.

Faza zanikania (katagen) jest krótka, trwająca od 14 do 21 dni, podczas której dochodzi do przebudowy w korzeniu włosa. Macierz włosa zanika, a włos jest wypychany ku powierzchni skóry. W tej fazie znajduje się zazwyczaj około 3% włosów.

Faza wypadania (telogen) trwa od 30 do 90 dni. W tej fazie włos jest już całkowicie zrogowaciały i wkrótce wypada. W tej fazie znajduje się około 13% włosów na głowie.

Zrozumienie tych faz pomaga nie tylko w pielęgnacji włosów, ale również w diagnostyce problemów związanych z ich wypadaniem czy zaburzeniami wzrostu. Właściwa pielęgnacja i dieta mogą wspomagać procesy zachodzące w tych fazach, wpływając na zdrowie i kondycję naszych włosów.

Skład chemiczny włosów

Włosy, choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać jednolicie, posiadają złożoną strukturę chemiczną, która decyduje o ich wyglądzie i właściwościach.

Podstawowym budulcem włosów są proteiny, które odpowiadają za ich wytrzymałość i elastyczność. Włosy zawierają również wodę, co wpływa na ich nawilżenie, oraz lipidy, które nadają im połysk i chronią przed uszkodzeniami.

Pigmenty, przede wszystkim melanina, odpowiadają za kolor włosów. Melanina jest produkowana w macierzy włosa dzięki pracy komórek zwanych melanocytami. Istnieją dwa rodzaje melaniny: eumelanina i feomelanina, które odpowiadają za różne kolory włosów, od ciemnych po jasne odcienie.

Minerały obecne we włosach przyczyniają się do ich zdrowia i mogą wpływać na ich wzrost oraz strukturę.

Cysteina to szczególny aminokwas obecny w proteinach włosa, którego ilość i struktura decydują, czy włosy będą proste, falowane, czy kręcone. Właściwe proporcje i połączenia tych składników decydują o unikalnych cechach każdego rodzaju włosów.

Poznanie chemicznej budowy włosów pozwala na lepsze ich zrozumienie i skuteczniejszą pielęgnację, uwzględniającą indywidualne potrzeby i typy włosów.

Od czego zależy kolor włosa?

Kolor włosów to rezultat działania naturalnych pigmentów, głównie związanych z melaniną, które są produkowane w komórkach macierzy włosa. To właśnie melanina decyduje o tym, czy nasza fryzura będzie ciemna, jasna, czy też posiadać będzie odcienie rudego.

Wyróżniamy dwa typy melaniny, które wpływają na kolor włosów:

• Eumelanina: odpowiada za ciemne odcienie włosów, takie jak czarny i brązowy. Im więcej eumelaniny, tym ciemniejszy kolor włosów.
• Feomelanina: odpowiada za ciepłe, czerwone odcienie. Obecność feomelaniny może prowadzić do rudego zabarwienia włosów.

Melanina powstaje dzięki aktywności komórek zwanych melanocytami, które znajdują się w macierzy włosa. Melanosomy, struktury wewnątrz melanocytów, transportują pigment do kory włosa, co decyduje o ostatecznym zabarwieniu.

Podczas trzeciej i czwartej fazy anagenu (etap wzrostu włosa), melanosomy osiągają największą aktywność, intensywnie przenosząc pigment do włosów. Z kolei w fazie katagenu (etap zanikania) aktywność melanocytów zostaje zahamowana, co skutkuje brakiem melaniny, a tym samym zmianami w zabarwieniu końcówki włosa.

Melanocyty umiejscowione najbliżej brodawki włosowej odgrywają kluczową rolę w określeniu ostatecznego koloru włosów. Zrozumienie tych procesów pomaga w przewidywaniu zmian w kolorze włosów związanych z wiekiem lub innymi czynnikami zewnętrznymi.

Rodzaje włosów ludzkich

Włosy na ludzkim ciele występują w różnych formach, pełniąc różne funkcje i przybierając różne cechy w zależności od ich lokalizacji i roli. Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje włosów: meszkowe, krótkie oraz długie (terminalne).

Meszkowe włosy to delikatne, cienkie włoski, które można znaleźć u noworodków, a także na twarzy dorosłych kobiet (w przypadku braku zaburzeń hormonalnych), na plecach, piersiach, brzuchu i w okolicach lędźwiowych. Te włosy mają przede wszystkim funkcję ochronną.

Krótkie włosy, które są grube i sztywne, znajdują się na brwiach, rzęsach, w nosie i małżowinie usznej. Włosy te pełnią rolę ochronną, np. rzęsy chronią oczy przed zanieczyszczeniami, a włosy w nosie zatrzymują pyły i inne drobne cząstki, chroniąc drogi oddechowe.

Długie włosy, zwane również terminalnymi, można znaleźć w pachach, okolicach pachwin oraz na twarzy u mężczyzn. Te włosy odgrywają role zarówno ochronne, termoregulacyjne, jak i związane z atrakcyjnością fizyczną.

Liczba włosów na ciele zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć i lokalizacja. Przykładowo, na głowie znajduje się od 100 do 150 tysięcy włosów, podczas gdy cała powierzchnia ciała może mieć ich aż około 5 milionów. Co ciekawe, liczba mieszków włosowych ustala się już między 9 a 22 tygodniem życia płodowego.

Różnorodność włosów jest widoczna również w ich kolorze i strukturze, co jest często związane z pochodzeniem etnicznym. Blondynki mają największą liczbę włosów na głowie, chociaż są one cieńsze z powodu mniejszej ilości melaniny i braku warstwy rdzeniowej. Rude włosy są najgrubsze i najmocniejsze, lecz rzadziej spotykane (około 90 tysięcy na głowie). Włosy brązowe i czarne cechuje średnia grubość i gęstość, a wpływy rasowe mogą dodatkowo modyfikować ich jakość i strukturę.